انواع موتور دیزل چیست؟

موتور دیزل، یک موتور احتراقی درون سوزبوده، این موتور ها در طول سالیان بلند پیشرفت زیادی داشته است. امروزه از این موتورها برای انواع سیستم ها و دستگاه های مختلف اعم از  اتومبیل ها، موتور برق ها و دیزل ژنراتور ها و …  استفاده میشود.

این مقاله بر اساس استانداردهای جهانی نظیر ISO 8528, IEC 60034 و دستورالعمل‌های برندهای معتبر (Perkins, Cummins, Caterpillar, MTU, Volvo Penta) و منابع مهندسی به‌روز تهیه شده است.

موتور های دیزلی را میتوان بر اساس توان، برند، تعداد سیلندر و نوع مصارف تقسیم بندی نمود.

انواع موتور دیزلی بر اساس کاربری

موتور های دیزلی برای مصارف صنعتی:

موتورهای دیزلی صنعتی و نیروگاهی (Heavy-Duty Industrial Engines)

این موتورها برای بارهای دائم و سنگین طراحی شده‌اند:

• تعداد سیلندر: ۶، ۸، ۱۲، ۱۶ و حتی ۲۰ سیلندر
• توان خروجی: از ۱۰۰ کاوار (kVA) تا ۳ مگاوات
• مناسب برای نیروگاه‌های دائم، کارخانه‌ها، معادن و پروژه‌های بزرگ
• برندهای رایج:
  Cummins – Perkins – Caterpillar – Volvo Penta

این موتورها معمولاً توربوشارژ، اینترکولر و سیستم‌های کنترل الکترونیکی پیشرفته دارند.

موتورهای نیمه‌صنعتی و کارگاهی (Medium-Duty Engines)

• سیلندر: ۲، ۳ یا ۴ سیلندر
• توان: از ۱۰ تا ۱۰۰ kVA
• کاربرد:
  کارگاه‌ها، پروژه‌های ساختمانی، مصارف عمرانی، کشاورزی
• برندهای متداول:
  Perkins، Baudouin، موتورهای ایرانی ، Doosan

این موتورها غالباً ساده‌تر، کم‌مصرف‌تر و مناسب بارهای متعادل هستند.

موتورهای دیزلی کوچک و خانگی (Small Diesel Engines)

• ساختار: تک سیلندر یا دو سیلندر
• توان: ۲ تا ۲۰ kVA
• کاربرد:
  ویلاها، مصارف خانگی، پمپ‌ها، موتور برق‌های کوچک و مصارف بیشتر تکفاز
• برندهای رایج Strom / Stream

این موتورها معمولاً هوابُرد بوده و مصرف سوخت پایین‌تری دارند.

نوشته های مشابه

راهنمای خرید دیزل ژنراتور

انواع موتور دیزل بر اساس نوع کارکرد:

این دسته‌بندی بر اساس استاندارد ISO 8528 تعیین شده و برای انتخاب دیزل ژنراتور اهمیت زیادی دارد

۱) کارکرد دائم (Continuous Duty – ISO 8528 Rating)

• موتور می‌تواند در ۷۰٪ توان نامی به صورت ۲۴ ساعته و بدون توقف کار کند.
• مناسب برای بارهای ثابت و تولید برق دائم در مکان‌هایی که برق شبکه وجود ندارد.

۲) کارکرد نامی (Prime Power – PRP)

• موتور می‌تواند بین ۷۰٪ تا ۱۰۰٪ بار نامی نوسان داشته باشد.
• قابل استفاده برای مصرف طولانی‌مدت با تغییرات بار.
• پیک بار کوتاه‌مدت: تا ۱۰٪ بیشتر از توان نامی.

این حالت متداول‌ترین نوع استفاده از دیزل ژنراتور است.

۳) کارکرد اضطراری (Standby Power – ESP)

• هر ۱۲ ساعت، یک ساعت مجاز به استفاده است.
• تحمل بار تا ۱۱۰٪ توان نامی برای مدت کوتاه.
• مخصوص موارد اضطراری مانند قطع برق شهری

اجزای موتور دیزل

توربو شارژر( Turbo charger)

توربو شارژر دارای دو قسمت می باشد. قسمت اول (معمولا چدن است) به پنجه اگزوز وصل می شود.

با خارج شدن دود از موتور، وارد قسمت اول توربو شارژ شده و با چرخاندن پروانه، دود از توربو شارژر خارج می شود. به این صورت که یک انرژی برای چرخاندن پروانه دیگری که در قسمت دوم معمولا از جنس آلومینیوم می باشد، استفاده می شود.

گردش پروانه در قسمت دوم باعث مکیدن هوای تازه از هواکش و راندن آن با فشار مضاعف تری داخل موتور می گردد.

در نتیجه در موتور هایی که دارای توربو شارژر هستند، فشرده شدن هوا در محفظه احتراق قدرت بیشتری دارد و حجم آن ها نسبت به موتور های بدون توربو کمتر است.

اینتر کولر یا افتر کولر (Intercooler & Aftercooler)

دو نوع خنک کننده هوا وجود دارد:

نوع اول: در موتور های توربو شارژر، هوا به علت فشرده شدن گرم شده (حدودا ۱۲۰ درجه سانتی گراد) و باعث کم شدن وزن حجمی می شود. لذا بعد از خروج از توربو وارد رادیاتور خنک کننده هوا شده و بعد از خنک شدن، داخل محفظه منفول می شود. این نوع را اینتر کولر می نامند.

نوع دوم: هوا بعد از خروج از توربو وارد محفظه ای دو جداره می شود که در آن از آب استفاده شده و هوا را خنک کرده، سپس وارد موتور می شود. این نوع را افتر کولر می نامند.

سیستم سوخت‌رسانی( fuel Injection System)

سیستم سوخت‌رسانی قلب موتور دیزل است و وظیفه دارد سوخت را با فشار بالا و زمان‌بندی دقیق به داخل سیلندر تزریق کند. این سیستم در موتورهای مدرن شامل چند جزء اصلی است:

• پمپ انژکتور (Injection Pump): سوخت را تا فشار ۱۰۰۰–۲۰۰۰ بار فشرده می‌کند و زمان‌بندی تزریق را کنترل می‌کند.
• انژکتور (Injector): سوخت فشرده شده را به شکل مه‌پاش در محفظه احتراق تزریق می‌کند تا احتراق کامل و یکنواخت انجام شود.
• فیلتر سوخت (Fuel Filter): مانع ورود ناخالصی و آب به سیستم می‌شود و عمر پمپ و انژکتور را افزایش می‌دهد.

نکته: هرگونه مشکل در سیستم سوخت‌رسانی باعث افت توان، افزایش مصرف سوخت و تولید دود سیاه می‌شود.

سیستم خنک‌کننده (Cooling System)

حرارت زیاد موتور می‌تواند باعث آسیب جدی به پیستون و سرسیلندر شود. سیستم خنک‌کننده برای کنترل دما طراحی شده است:

• واتر پمپ (Water Pump): گردش مداوم آب و ضدیخ در موتور را ایجاد می‌کند.

رادیاتور (Radiator): رادیاتور ها محفظه خنک کاری موتور هستند که داخل آن مخلوطی از آب و ضد یخ به نسبت ۱ به ۱ پر می شود. دمای بیش از حد باعث آسیب پیستون و کاهش عمر موتور می‌شود

• ترموستات (Thermostat): دمای آب موتور را کنترل و جریان آب را تنظیم می‌کند.
• لوله‌ها و مجاری آب: انتقال حرارت بین موتور و رادیاتور.

سیستم روانکاری (Lubrication System)

روغنکاری صحیح قطعات داخلی موتور باعث کاهش دمای قطعات، جلوگیری از خوردگی و سایش و افزایش عمر موتور می‌شود.

دیزل برای جلوگیری از سایش و افزایش عمر موتور ضروری است.

• پمپ روغن (Oil Pump): روغن را از کارتر مکیده و به تمام نقاط موتور می‌رساند.
• فیلتر روغن (Oil Filter): ذرات معلق در روغن را حذف می‌کند.
• کارتر (Oil Pan): مخزن روغن و محل جمع شدن روغن برگشتی.
• سنسور فشار روغن: فشار روغن را اندازه‌گیری می‌کند و در صورت کاهش فشار هشدار می‌دهد.

سیستم اگزوز (Exhaust System)

سیستم اگزوز دود ناشی از احتراق را دفع کرده و در موتورهای توربو انرژی توربین را تأمین می‌کند و سیستم اگزوز مناسب باعث کاهش صدا، آلاینده‌ها و افزایش راندمان موتور می‌شود:

• منیفولد اگزوز: هدایت دود به سمت توربو و اگزوز.
• توربین توربو (Turbo Turbine): انرژی دود را برای فشرده‌سازی هوای ورودی استفاده می‌کند.
• لوله و صداخفه‌کن (Silencer): کاهش صدای خروجی موتور و هدایت دود.

گاورنر(Governor)

گاورنر یکی از اصلی ترین اجزای موتور و تنظیم کننده دور موتور است. از آنجا که دیزل ژنراتور ها باید فرکانس ثابتی داشته باشند و ثبات فرکانس دیزل ژنراتور ها ارتباط مستقیمی با ثابت بودن دور موتور دارد، در نتیجه به دستگاهی نیاز داریم که دور موتور را ثابت نگه دارد و از ایجاد تغییرات فرکانس در خروجی ژنراتور جلوگیری ‌کند.

انواع گاورنر:

1. مکانیکی درموتورهای قدیمی‌تر استفاده میشد.
2. الکترومکانیکی
3. الکترونیکی ECU / ECM -پیشرفته ترین مدل گاورنر موتورهای دیزلی محسوب میشود.

شرایط بهینه کارکرد موتور دیزل

برای عملکرد صحیح و افزایش عمر موتور، موارد زیر حیاتی است:

تأمین هوای کافی

کمبود هوای ورودی باعث:

• افت توان
• افزایش دمای موتور
• سوخت ناقص و دوده زیاد

اتاق ژنراتور باید تهویه مناسب داشته باشد.

تخلیه حرارت مناسب از رادیاتور

هوای خروجی رادیاتور باید بدون برگشت مجدد خارج شود. برگشت هوا باعث:

• افزایش دمای خنک‌کننده
• آسیب واشر سرسیلندر و ترک بلوک
• کاهش عمر ژنراتور

 کیفیت مناسب سوخت

بر اساس استاندارد EN 590:

• گوگرد کمتر
• جلوگیری از رسوب، کاهش ضربه احتراق
• افزایش عمر انژکتور و پمپ

 مزایای موتور دیزل

• راندمان بالا و مصرف سوخت کمتر نسبت به موتورهای بنزینی
• دوام و عمر مفید طولانی
• قدرت و گشتاور بالا
• قابلیت کارکرد طولانی‌مدت
• هزینه نگهداری پایین‌تر

جمع‌بندی

موتورهای دیزلی بسته به کاربرد، اندازه، تعداد سیلندر و شرایط کارکرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. انتخاب صحیح موتور نیازمند توجه به:

• نوع کاربری (خانگی، کارگاهی، صنعتی)
• توان مورد نیاز
• شرایط نصب
• نوع کارکرد طبق ISO 8528 (Continuous,prime,stanby)

همچنین وجود اجزایی مانند توربو شارژر، اینترکولر، گاورنر و سیستم خنک‌کاری مناسب نقش مهمی در عملکرد و عمر موتور دارد.

جهت مشاوره خرید ، نحوه نصب و راه اندازی، راهنمایی، گارانتی و مشخصات فنی و استعلام قیمت فروش دیزل ژنراتور با کارشناسان دیزل صنعت تماس بگیرید. (۳۳۳۵۹۸۱۸ – ۰۴۱ ).